Chirurgia siatkówki

W ostatnich latach dzięki rozwojowi nowoczesnej technologii i wprowadzeniu nowych metod operacyjnych, nowoczesnej aparatury oraz badań diagnostycznych liczba schorzeń, które można leczyć przy użyciu witrektomii znacznie wzrosła, dając przez to nadzieję na odzyskanie bądź też utrzymanie widzenia w wielu przypadkach schorzeń oczu do niedawna uznawanych za nieuleczalne.

dr Jarosław Kachnowicz
okulista, specjalista chorób oczu

Witrektomia (operacje siatkówkowo-szklistkowe)
jest zabiegiem mikrochirurgicznym polegającym na wycięciu ciała szklistego (z łac. corpus vitreum – stąd nazwa zabiegu) z wnętrza gałki ocznej. To często ostatni moment na odzyskanie lub utrzymanie widzenia w do tej pory nieuleczalnych schorzeniach siatkówki i ciała szklistego.

Operacje witrektomii dotyczą struktur szklistkowo-siatkówkowych. Polegają na wycięciu ciała szklistego (z łac. vitreus) – przejrzystej galaretowatej struktury, przypominającej białko kurzego jaja, która wypełnia tylną część gałki ocznej pomiędzy soczewką a siatkówką oka. Ciało szkliste wchodzi w skład układu optycznego oka. Warunkiem powstania obrazu na wyścielającej dno oka siatkówce jest całkowita przejrzystość tego układu

Wskazania do operacji witrektomii stanowią

• zapalenia wnętrza oka nie ulegające poprawie mimo leczenia oraz pozostałości po stanach zapalnych w postaci gęstych mętów,
• krwotoki do gałki ocznej nie wchłaniające się samodzielnie (w cukrzycy, po urazach, w anemii),
• ciała obce wnikające do wnętrza gałki ocznej na skutek urazu,
• zwichnięcie soczewki własnej lub sztucznej do ciała szklistego,
• choroby siatkówki:
  • odwarstwienia siatkówki,
  • nieprawidłowe zrosty pomiędzy siatkówką a ciałem szklistym,
  • błony przedsiatkówkowe marszczące powierzchnię siatkówki i zniekształcające obraz, a z czasem uniemożliwiające widzenie,
  • otwory w plamce znacznie pogarszające widzenie

Czym grozi zaniechanie operacji?
W wyżej wymienionych zmianach chorobowych nie można oczekiwać poprawy widzenia bez zabiegu operacyjnego. Nie pomoże leczenie kroplami, czy tabletkami. A często, jak np. w przypadku zapalenia wnętrza oka, ciała obcego wewnątrzgałkowego lub odwarstwienia siatkówki, może dojść w szybkim tempie do całkowitej i nieodwracalnej ślepoty

Na czym polega operacja witrektomii?
Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym, po wstrzyknięciu środka znieczulającego w okolicę gałki ocznej. Operator używa mikroskopu operacyjnego, a precyzyjne narzędzia operacyjne wprowadza się do wnętrza gałki ocznej przez 3 nacięcia jej ścian średnicy 0, 5-1 mm, usuwając za ich pomocą ciało szkliste wraz ze znajdującymi się w nim zmętnieniami, ciałami obcymi i chorymi tkankami. W miejsce usuniętego ciała szklistego wprowadza się odpowiednie płyny, pozwalające na uzyskanie pożądanego napięcia gałki ocznej. W przypadku znacznego zaawansowania zmian chorobowych, do komory ciała szklistego wstrzykuje się bańkę gazu lub oleju silikonowego. Wiąże się to z koniecznością utrzymywania głowy w ustalonej pozycji przez kilka dni po operacji po to, aby substancje te układały się w oku we właściwym miejscu, przyciskając od wewnątrz siatkówkę do ścian oka, aż do czasu uzyskania jej pełnej pooperacyjnej stabilizacji. Jeżeli w trakcie operacji do komory ciała szklistego podano olej silikonowy, jest on zwykle usuwany operacyjnie po okresie ustalonym przez operatora.

W końcowym etapie operacji zwykle nacięcia w oku były zeszywane. Nasza nowoczesna aparatura umożliwia przeprowadzenie operacji bezszwowych. Pozwala to na szybszą rehabilitację, czyniąc zabieg bezpieczniejszym i mniej inwazyjnym.

Jakie są szanse na poprawę widzenia po witrektomii?
Stopień poprawy widzenia po witrektomii jest zależny od stopnia uszkodzenia siatkówki przez chorobę, która doprowadziła do konieczności wykonania zabiegu. Siatkówka jest strukturą zbudowaną z tkanki nerwowej i naczyniowej ułożonej w 10 przeplatających się warstw, które są bardzo wrażliwe na niedotlenienie i inne uszkodzenia. Komórki wzrokowe siatkówki nie są zdolne do regeneracji ani do odtworzenia. Im dłużej trwa stan chorobowy, tym więcej komórek wzrokowych obumiera. Nawet dobry wynik operacji, polegający na odtworzeniu prawidłowych warunków anatomicznych, nie przywraca dobrego widzenia, jeśli siatkówka została zniszczona przez ciało obce, przez infekcję, lub też przez długotrwałe niedotlenienie, jakie występuje np. w ocznych powikłaniach cukrzycy. W przypadku niepowikłanych krwotoków do ciała szklistego większość pacjentów uzyskuje poprawę widzenia. Jeśli jednak krwotok był spowodowany cukrzycą o ciężkim przebiegu nie można wykluczyć, że mimo udanej operacji dojdzie do ponownego krwotoku. Mimo to operacja jest konieczna, gdyż bez niej nie ma żadnych szans na poprawę. W przypadku witrektomii mającej na celu usunięcie ciała obcego dalsze losy oka i zdolności widzenia zależą od uszkodzeń mechanicznych, chemicznych lub infekcyjnych wywołanych jego wniknięciem do wnętrza oka.

Nowoczesne technologie
Przeprowadzenie operacji vitrectomii w naszej klinice jest możliwe dzięki zakupowi aparatury Constellation. Jest to zupełna nowość na rynku okulistycznym. Aparat jest sprzedawany w Europie od września 2009r, w Polsce zakupiono dopiero kilka sztuk. Wykorzystuje technologie kosmiczne NASA. Poza możliwością bezpiecznego wycinania ciałka szklistego oka, aparat ten jest zintegrowany z aparatem do diatermokoagulacji i laseroterapii wewnątrzgałkowej, a także nowoczesnej fakoemulsyfikacji zaćmy. Cieszy nas bardzo, że nasi pacjenci otrzymują kompleksową opiekę w Poradni Leczenia Chorób Siatkówki i poza nowoczesną diagnostyką, mogą być także skutecznie leczeni operacyjnie.